Mijnenvegen, een vak apart.
De taak van de mijnenvegers is het mijnen vrij maken en houden van de Nederlandse en Belgische kustwateren.
Ook in de scheepsvaartroutes naar de grote zeehavens zoals Antwerpen met de Westerschelde en Rotterdam met de aanlooproute de Nieuwe Waterweg zijn bijzonder geschikt voor het leggen van mijnen. Een flottielje mijnenvegers kan tevens worden belast met het aanvoeren van een konvooi vrachtschepen door een gebied met mijnen.
In de Noordzee liggen naar schatting nog tienduizenden mijnen en bommen. (bron Min. van Defensie)
In augustus 2013 maakte de Marine het 1.000e explosief onschadelijk sinds 2005. Dat was het jaar dat de samenwerking intensiever werd.
Reden hiervoor was dat 3 vissers in april 2005 om het leven waren gekomen nadat een opgeviste vliegtuigbom aan boord van hun boot ontplofte.
Mijnen ruimen:
Wekelijks treffen vissers en andere vaartuigen nog mijnen aan in de Noordzee. Opgeviste explosieven worden door hen gemarkeerd en gerapporteerd aan de Kustwacht. Vervolgens maakt een mijnenjager het explosief onschadelijk.
Contactmijn.
Hieronder een korte uitleg over de verschillende soorten mijnen, de werking en de wijze waarop deze geveegd worden.
Soorten zeemijnen.
Zeemijnen kunnen worden ingedeeld volgens hun positie in de zee, maar ook volgens hun ontstekingsmechanisme. Zeemijnen ingedeeld volgens hun ontstekingsmechanisme:
- Contactmijnen:
Als een vaartuig in contact komt met de mijn, zal deze exploderen.
Contactmijnen zijn doorgaans uitgerust met antennes of stekels, ze liggen verankerd aan een zwaar blok/anker op de bodem van de zee.
Ze zweven daardoor zo'n 6 meter onder het wateroppervlak want ze zijn bedoeld om schepen met een behoorlijke diepgang te treffen. Contactmijnen waren het eerste type mijn dat in gebruik werd genomen. - Magnetische mijnen:
Een Magnetische mijn zal geactiveerd worden door een magnetische invloed. Dit kan zijn een schip dat passeert.
Dit is de reden waarom mijnenjager en mijnenvegers een heel lage magnetische handtekening hebben. Een scheepsromp in GRP (glass reinforced polyester) kan hiervoor dienen. - Akoestische mijnen:
Dit type mijn kan exploderen door de trillingen van de scheepsschroef en scheepsmachines.
Een akoestische mijn bevat hydrofonen. Een hydrofoon zal in een vloeistof een akoestische oscillatie omzetten in een elektrische oscillatie. - Drukmijnen:
Een schip dat passeert en hierdoor een drukverschil creëert, kan de mijn doen ontploffen.
Een drukmijn is een mijn waarvan het ontstekingsmechanisme gevoelig is voor een drukverschil in het water.
Om een gebied van zeemijnen vrij te maken worden speciale schepen zoals de mijnenveger of mijnenjager ingezet.
De schepen waren veelal gebouwd van hout maar tegenwoordig maakt men meer gebruik van polyester.
Verder zijn zoveel mogelijk niet magnetische materialen verwerkt om het schip a-magnetisch te maken.
Bestrijden.
Om contactmijnen te vegen wordt achter het schip een stalen kabel gesleept met een lengte van circa 500 meter.
Aan de kabels zitten scharen gemonteerd die de kabel van de mijn doorknippen. De mijn komt boven drijven en wordt door de mijnenveger met kanon onschadelijk gemaakt.
Voor magnetische mijnen creëert de veger achter zich een kunstmatig magnetisch veld door een lus achter het schip te leggen en daar een elektrische stroom doorheen te sturen.
Voor akoestische mijnen zijn er hamers aan boord die al de soorten trillingen nabootsen.
Op de schepen zelf zijn veel voorzieningen getroffen om zo min mogelijk trillingen en geluid te maken.
De motoren zijn gemonteerd op rubberen dempers of voorzien van rubberen slangen.
Moderne mijnenjagers van de Alkmaar-klasse van de Koninklijke Marine of de tripartite-klasse van de Belgische marinecomponent zijn uitgerust met twee sonars, altijd één gemonteerd in de romp van het schip, de zogenaamde Hull Mounted Sonar (HMS), en een mobiele variant, de Self Propelled Variable Depth Sonar (SPVDS).
Met deze laatste zoekt een mijnenjager de zeebodem af naar mijnen, maar ook scheepswrakken en verloren containers kunnen hiermee worden opgespoord.
Is eenmaal een mijn gevonden dan kan een onderwatervaartuig te water worden gelaten.
Dit is uitgerust met een videocamera en een mijnenvernietigingslading.
De videobeelden worden naar het schip gestuurd en als het inderdaad om een mijn gaat, wordt het onderwatervaartuig tegen de mijn aangevaren waardoor ze ontploft.
In deze YouTube film van de Koninklijke Marine is te zien hoe het mijnenjagen vandaag de dag gebeurd.
De Marine legt uit: "Wij ruimen explosieven in de Noordzee".